تحلیل ریسک سیستمی در صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران: یک رویکرد رگرسیون چندکی، چندمتغیره

مقاله حاضر اثر یک رخداد منفی را در بازار بورس اوراق بهادار تهران - منتسب شده به ریسک سیستمی[1] - روی  بازده شاخص صنایع منتخب با استفاده از داده‌های روزانه - دوره اول بهمن 1386 تا آخر شهریور 1396- مورد مطالعه قرار می‌دهد. در این راستا، برای تحلیل وابستگی دنباله‌ای بین صنایع و شاخص کل (به‌عنوان نمادی از وضعیت کلی بازار) از روش رگرسیون چندکی چندگانه VAR-VaR[2] که توسط وایت[3]و دیگران (2015)، توسعه یافته و همچنین به‌منظور بررسی نحوه واکنش صنایع به ریسک آنی و بلندمدت شاخص کل از توابع کنش- واکنش چندکی[4]استفاده شده است. استفاده از روش‌های موردنظر بررسی آزادانه وابستگی دنباله‌ای بین متغیرها را امکان‌پذیر می‌سازد. یافته‌های مطالعه حاضر نشان‌دهنده معناداری اثرات سرریز[5] ریسک شاخص کل (بازار) بر بسیاری از صنایع هم به صورت آنی و هم در طول زمان بوده است. برمبنای نتایج پژوهش، طی دوره‌های توأم با بحران، ریسک صنایع شیمیایی، فراورده‌های نفتی و بانک بیش از سایر صنایع بوده است. یادآوری می‌شود، برمبنای اثرات سرریز ریسک، نحوه واکنش صنایع به شوک شاخص کل متفاوت بوده است. بر این اساس، صنعت بانک و کانه‌های فلزی، از بیشترین افزایش ریسک در واکنش به شوک‌های آنی شاخص کل برخوردار بوده‌اند. همچنین صنایع شیمیایی و فراورده‌های نفتی از بیشترین وابستگی دنباله‌ای با ریسک بلندمدت بازار سرمایه کشور برخوردار بوده‌اند. [1]- Systemic Risk [2]- Vector Autoregressive for Value at Risk [3]- White [4]- Quantile Impulse-response Function [5]- Spillover Effect